หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล

หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล

 ประวัติและความเป็นมา
         ห้องสมุดมหาวิทยาลัยมหิดล มีประวัติพัฒนาการเช่นเดียวกับพัฒนาการของมหาวิทยาลัย กล่าวคือ มีฐานเดิมจากแผนกห้องสมุด สำนักงานเลขานุการกรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ตามหลักฐานปรากฎว่า มี "ห้องอ่านหนังสือ" ของโรงแพทยากร ต่อมาในปี พ.ศ. 2468 จึงได้ตั้งเป็น "ห้องสมุดคณะแพทยศาสตร์" ในปี พ.ศ. 2499 ตาม กฤษฎีกา การจัดวาง ระเบียบราชการของ กรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ห้องสมุดมีฐานะเป็น "แผนก ห้องสมุด" ในสำนักงานเลขานุการ กรมมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ซึ่งขณะนั้นทำหน้าที่ห้องสมุดมหาวิทยาลัยและห้องสมุดคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลด้วย

        เมื่อแผนกห้องสมุดได้รับการยกฐานะเป็น "กองห้องสมุด" ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ 4 สิงหาคม 2520 โดยมีฐานที่ตั้งอยู่ที่หอสมุดศิริราช และในเวลาต่อมากองห้องสมุดได้รับการสถาปนา เป็น "สำนักหอสมุด" ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 103 ตอนที่ 140 วันที่ 8 สิงหาคม 2529 มีฐานะเทียบเท่าคณะโดยรวมห้องสมุดคณะ สถาบัน ต่างๆ ในมหาวิทยาลัยให้มีการดำเนินงานที่เป็นรูปแบบในมาตรฐานเดียวกัน ลดการจัดตั้งห้องสมุดใหม่และให้ใช้ทรัพยากรต่างๆ ร่วมกันอย่างคุ้มค่ามหาวิทยาลัยได้มีนโยบายย้ายสำนักงานผู้อำนวยการสำนักหอ สมุดจากอาคารหอสมุดศิริราชไปที่อาคารหอสมุดศาลายา

 การจัดตั้งสำนักหอสมุดมีวัตถุประสงค์ดังนี้

• เพื่อให้บริการทางวิชาการแก่นักศึกษา อาจารย์ และบุคลากรของมหาวิทยาลัย เป็นศูนย์กลางการจัดหา จัดเก็บ เผยแพร่ และบริการทรัพยากรห้องสมุด ตลอดจนวัสดุสารนิเทศที่ทันสมัยให้มีปริมาณและคุณภาพในการส่งเสริมการเรียน การสอนและการวิจัยของมหาวิทยาลัยมหิดล
• เพื่อส่งเสริมให้นักศึกษาอาจารย์ตลอดจนบุคลากรของมหาวิทยาลัยได้ ศึกษาหาความรู้ ค้นคว้าด้วยตนเองได้อย่างกว้างขวางมากขึ้น จัดหลักสูตรการใช้ห้องสมุดแก่นักศึกษา ตลอดจนการแนะนำและจัดสัมมนาฝึกอบรมวิธีการสารสนเทศที่ทันสมัยแก่ผู้ใช้อย่าง สม่ำเสมอ
• เพื่อพัฒนาและปรับปรุงการสืบค้นสารนิเทศของมหาวิทยาลัยให้มี ประสิทธิภาพ รวบรวม ผลงาน และสิ่งพิมพ์ทุกประเภทที่หน่วยงานและมหาวิทยาลัยผลิต รวมทั้งประวัติและจดหมายเหตุที่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยมหิดล
• เพื่อร่วมมือกับสถาบันอื่นทั้งในประเทศและต่างประเทศในการแลกเปลี่ยนข่าวสารข้อมูลทางวิชาการ
• เพื่อประสานงานกับระบบสารนิเทศวิชาการแห่งชาติส่งเสริมให้หน่วย งานมหาวิทยาลับมหิดล และหน่วยงานราชการตลอดจนประชาชนทั่วไปให้สามารถใช้ทรัพยากรสารนิเทศร่วมกัน เพื่อประโยชน์ส่วนรวมในการพัฒนาประเทศ (จากเอกสารประกอบการประชุมคณะกรรมการนโยบายสำนักหอสมุด วันที่ 9 มกราคม 2532)

     ใน ปี 2538 สำนักหอสมุดได้รับงบประมาณขยายอาคารสำนักหอสมุดโดยสร้างอาคารใหม่ติดกับ อาคารเดิมในลักษณะสมดุลย์ รวมทั้งมีอาคารเพิ่มด้านหน้าทางทิศตะวันออกขนานกับอาคารเดิมอีกหนึ่งอาคาร

       

        ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2539 สำนักหอสมุด ได้พัฒนาการดำเนินงานระบบห้องสมุดใหม่ โดยเปลี่ยนเป็นระบบห้องสมุดอัตโนมัติ (Automated Library) โดยได้รับอนุมัติงบประมาณดำเนินงานในโครงการ พัฒนาห้องสมุดมหาวิทยาลัยส่วนกลาง ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2538-2540) โดยมติของคณะรัฐมนตรี ซึ่งเป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์ ให้พัฒนาระบบห้องสมุดมหาวิทยาลัยของรัฐทุกแห่ง เป็นระบบอัตโนมัติและสามารถเชื่อมโยงกันเป็นข่ายงานได้ทั่วประเทศ เป็นผลให้สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมที่จะให้บริการนักศึกษาและบุคลากรของมหาวิทยาลัย ในระบบอัตโนมัติดังกล่าว ซึ่งจะอำนวยความสะดวก ให้แก่ผู้ใช้ห้องสมุด ในการตรวจสอบรายชื่อทรัพยากรห้องสมุดที่มีอยู่ในฐานข้อมูลของสำนักหอสมุด ได้จากเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ติดตั้งในสำนักหอสมุด ศาลายา หรือในห้องสมุดคณะ/สถาบันต่างๆ ของมหาวิทยาลัยมหิดล หรือเรียกค้นจากเครื่องคอมพิวเตอร์ที่สำนักงาน หรือเครื่องส่วนตัวมายังฐานข้อมูลของสำนักหอสมุด ในลักษณะออนไลน์ผ่านระบบสื่อสารอินเทอร์เน็ต นอกจากนั้น ระบบห้องสมุดอัตโนมัติ ยังอำนวยความสะดวก แก่ผู้ใช้ในการยืมคืนทรัพยากรห้องสมุด ได้อย่างสะดวก รวดเร็ว โดยใช้ระบบ Barcode

นอกจากสำนักหอสมุด จะให้บริการแก่นักศึกษา อาจารย์ ข้าราชการของมหาวิทยาลัยแล้ว ยังให้บริการแก่บุคคลภายนอกทั่วไป เนื่องจากสำนักหอสมุด มีความพร้อมในทรัพยากรสารนิเทศ ด้านสาขาวิทยาศาสตร์การแพทย์ มากกว่าห้องสมุดสถาบันอื่นๆ สำนักหอสมุด จึงได้รับแต่งตั้ง เป็น "ศูนย์ประสานงานสารนิเทศ สาขาแพทยศาสตร์ ในข่ายงานระบบสารนิเทศแห่งชาติ" 

 ปัจจุบันสำนักหอสมุดให้บริการวิชาการเพื่อ สนับสนุนการเรียนการสอนและการค้นคว้าวิจัยของอาจารย์ นักศึกษา และบุคลากรตามหลักสูตรและนโยบายของมหาวิทยาลัย โดยนำเทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามาช่วยดำเนินงานระบบห้องสมุดอัตโนมัติเชื่อมโยง ห้องสมุดต่าง ๆ ในมหาวิทยาลัยเข้าด้วยกัน มีทรัพยากรห้องสมุดในรูปแบบหลากหลาย โดยการจัดหาในรูปอิเล็กทรอนิกส์ สามารถให้บริการแบบบูรณาการแก่ห้องสมุดเครือข่ายทั้งในและนอกมหาวิทยาลัย

โอกาสที่มหาวิทยาลัยปรับระบบการบริหารงานเป็นมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐจึงมี การปรับส่วนงานเพื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษา ในวันที่ 20 พฤษภาคม 2552 สภามหาวิทยาลัยมหิดล ได้มีประกาศการแบ่งส่วนงานของมหาวิทยาลัยมหิดล โดยมีการ เปลี่ยนชื่อ "สำนักหอสมุด" เป็น "หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล" เป็นส่วนงานหนึ่งในระดับคณะ นับเป็นก้าวสำคัญอีกครั้งในการปรับพันธกิจของ ห้องสมุดมหาวิทยาลัยในยุคข้อมูลข่าวสารและสังคมฐานความรู้ 

การบริการห้องสมุด

การให้บริการของหอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล

ระเบียบการใช้ 

ห้องสมุดในมหาวิทยาลัยมหิดล

เวลาเปิดทำการให้บริการ 

ผู้บริหารและบุคลากร

    ภาพบรรยากาศการใช้บริการหอสมุดกลาง

     การแนะนำผู้มาใช้บริการ